บานพับประตู…อุปกรณ์ที่ถูกมองข้ามความสำคัญ!

จะมีอุปกรณ์ชนิดหนึ่งที่มักถูกข้ามหรือคนส่วนใหญ่แทบไม่รู้เลยว่าเป็นอุปกรณ์ที่เป็นส่วนหนึ่งของการใช้ชีวิตประจำวันและมีความสำคัญเป็นอย่างยิ่ง หากอุปกรณ์เสียงดังหรือใช้การไม่ได้เชื่อแน่ว่าหลายคนน่าจะรู้สึกอึดอัดหรือรำคาญใจอยู่ไม่น้อย อุปกรณ์นั่นคือ “บานพับประตู” เป็นอุปกรณ์ที่อยู่ในชีวิตประจำวันของทุกคนที่หลายคนอาจไม่เคยนึกถึงเลย   

            เฮียบฮกออนไลน์ขอนำเสนอความรู้และวิธีแก้ไขปัญหา “บานพับประตู” แม้ว่าจะเป็นอุปกรณ์ขนาดไม่ใหญ่ แต่มีความสำคัญเป็นอย่างมากสำหรับการใช้ชีวิตประจำวัน

โครงสร้างของบานพับ (Structure of Door Hinges)

โดยทั่วไปบานพับจะประกอบด้วยโครงสร้างด้วย 4 ส่วน ได้แก่ ปีกบานพับ แกน/หมุดยึด ข้อพับ และแหวนรอง

1. ปีกบานพับ คือ แผ่นโลหะที่ใช้ยึดวงกบหรือบานประตู/หน้าต่าง
2. แกนหรือหมุดยึด คือ แท่งโลหะลักษณะกลมและยาวสำหรับสอดเข้าในรูข้อพับของบานพับเพื่อประกอบบานพับทั้งสองข้างเข้าด้วยกัน
3. ข้อพับ คือ รูสำหรับใส่แกนหรือหมุดยึดบานพับเป็นส่วนปีกของบานพับ
4. แหวนรอง คือ แผ่นที่มีลักษณะเป็นวงกลมอยู่ระหว่างข้อพับ ทำหน้าที่รองรับแรงเสียดทาน แหวนรองมีแบบธรรมดากับแบบลูกปืน

ประเภทของบานพับประตู (Types of Door Hinges)

ที่จริงแล้วบานพับประตูมีมากมายหลายประเภท แต่จะมีบานพับประตู 4 ประเภทที่นิยมใช้กันมากที่สุด ดังนี้

1. บานพับผีเสื้อ (Butt Hinges) เป็นประเภทของบานพับประตูที่นิยมใช้กันมากที่สุดประเภทหนึ่ง มีลักษณะเหมือนปีกผีเสื้อกางออก ใช้เชื่อมต่อหรือยึดประตูกับวงกบหรือหน้าต่างให้สามารถเปิด-ปิดได้ บานพับผีเสื้อติดตั้งง่าย
2. บานพับซ่อนหรือบานพับข้อเสือ (Concealed Hinges) เป็นบานพับที่มีลักษณะเหมือนตะขอเกี่ยวกัน จะถูกซ่อนไว้ที่สันวงกบและประตู ทำให้ไม่สามารถมองเห็นได้เมื่อใช้งานประตู เป็นบานพับที่แข็งแรงมากประเภทหนึ่ง หากต้องการความสวยงามให้ใช้บานพับซ่อนกับบานประตูและหน้าต่าง เพราะแกนบานพับจะถูกซ่อนเมื่อเปิดหรือปิด
3. บานพับต่อเนื่องหรือบานพับเปียโน (Continuous Hinges or Piano Hinges) เป็นบานพับที่ยาวตลอดความยาวของประตู ช่วยให้กระจายน้ำหนักอย่างสม่ำเสมอ นิยมใช้กับบานประตูขนาดใหญ่หรือประตูพับ บานพับต่อเนื่องให้ความมั่นคงและทนทานสูง
4. บานพับซ้อนปีก (Flush Hinges) คือ บานพับอีกประเภทที่จะไม่เห็นตัวบานพับเวลาใช้งาน ไม่ต้องเซาะประตูหรือวงกบเมื่อติดตั้ง เหมาะกับประตูและหน้าต่าง เป็นบานพับที่มีความสวยงาม บานพับซ้อนปีกส่วนใหญ่ผลิตจากสแตนเลส นิยมใช้กันมากที่สุดอีกประเภท เพราะดีไซน์และรูปทรงที่หรูหรา

ความเป็นมาของบานพับประตู (History of Door Hinges)  

            บานพับประตู คือ อุปกรณ์ที่มนุษย์สร้างขึ้นเป็นเวลานานกว่าพันปี นักโบราณคดีเองก็ไม่สามารถบอกระยะเวลาที่แน่นอนว่าบานพับเกิดขึ้นในช่วงเวลาใด จึงขอเสนอความเป็นมาและพัฒนาการของบานพับประตู โดยแบ่งเป็น 6 ช่วงเวลา ดังนี้

ยุคโรมัน (Roman Era): ในยุคนี้ระบบการทำงานของบานพับประตูได้ถูกพัฒนาให้ดีขึ้น มีบานพับประตูหลายชนิดที่สร้างขึ้นในยุคโรมันยังคงถูกใช้งานมาถึงยุคปัจจุบัน ในยุคโรมันจะใช้บานพับประตูกับโครงสร้างสาธารณะขนาดใหญ่ นอกจากนี้ เสื้อเกราะในยุคโรมันยังติดตั้งบานพับเพื่อเพิ่มความยืดหยุ่นและความคล่องตัวเวลาสวมใส่ขณะออกรบ

ยุคกลาง (Middle Era): เป็นยุคแห่งความก้าวหน้าของงานโลหะ ส่งผลให้ความสามารถในการผลิตบานพับจากโลหะทำได้เป็นจำนวนมาก ซึ่งในยุคนี้ จะใช้บานพับประตูกับประตูปราสาทขนาดใหญ่ ซึ่งบานพับประตูเหล่านั้นยังคงสามารถพบเห็นได้ในปัจจุบันตามปราสาทโบราณและเก่าแก่ที่กระจายตัวอยู่รอบทวีปยุโรป

ศตวรรษที่ 16 (The 16^th Century): ในยุคนี้บานพับประตูถูกนำไปใช้งานหลากหลายมากขึ้น เช่น ฝาปิดกล่องเก็บอาหาร ที่เปิดหน้าต่าง และประตูห้องโดยสาร ซึ่งพบการใช้งานดังกล่าวในอาณานิคมของอังกฤษ

ยุควิคตอเรีย (Victorian Era): มีการสร้างบานพับประตูที่มีความสลับซับซ้อนมากขึ้นในสหรัฐอเมริกา ได้รับการออกแบบให้ใช้งานกับเครื่องจักรเพื่อเพิ่มความเร็วและความแม่นยำในการผลิตสินค้า

ศตวรรษที่ 20 (The 2oth Century): ในยุคนี้บานพับประตูถูกออกแบบให้สามารถเปิดเข้า-ออกได้ทั้งสองทาง และยังใช้กับโทรศัพท์เพื่อเปิดหรือปิด นอกจากนี้ บานพับประตูยังถูกสร้างเพื่อเป็นของตกแต่งบ้าน

วิธีซ่อมแซมบานพับประตูด้วยตัวเอง เมื่อมีเสียงดังแหลมเวลาใช้งาน (How to Fix a Squeaky Door Hinge)

            วิธีการแก้ไขปัญหาในกรณีที่บานพับเสียงดังแหลม หรือหากเปิดประตูเข้าออกแล้วมีเสียงดังอี๊ดอ๊าด สามารถใช้ข้าวของที่อยู่ภายในบ้านซ่อมแซมได้ แต่ก่อนที่จะซ่อมแซมบานพับ ให้ใช้สารทำความสะอาดบานพับเสียก่อนเพื่อขจัดสิ่งสกปรกที่เกาะที่ตัวบานพับ หลังจากนั้นให้ใช้สารหล่อลื่นถูลงไปที่บานพับ โดยมีรายละเอียดดังนี้

1. สเปรย์ฉีดผม (Hairspray) คือ วิธีการแก้ไขปัญหาบานพับเสียงดังได้อย่างรวดเร็วและง่ายที่สุด เนื่องจากมี สารพอลิเมอร์ (Polymer) ที่ทำหน้าที่ป้องกันบานพับประตูจากการคลายตัวและเคลื่อนที่ (หากคลายตัวหรือเคลื่อนที่จะส่งผลให้มีเสียงดังเมื่อเปิดบานประตูเข้า-ออก) ให้พ่นสเปรย์ฉีดผมลงบนบานพับที่มีเสียงดังประมาณ 2 – 3 ครั้ง จากนั้นให้เปิดบานประตูเข้า-ออกเพื่อให้ตัวสเปรย์กระจายตัวไปรอบ ๆ บานพับ
2. สบู่ก้อน (Bar Soap) มีส่วนประกอบของไขมัน (Fat) และน้ำมัน (Oil) เช่น น้ำมันปาล์มและน้ำมันมะพร้าวที่สามารถช่วยหล่อลื่นบานพับที่เสียงดังได้ แนะนำว่าให้เลือกใช้สบู่ที่มีปริมาณไขมันดีมากหน่อย หากเป็นไปได้ให้ใช้สบู่ออร์แกนิค ให้ถูสบู่กับบานพับจนกระทั่งตัวบานพับจนชุ่มฉ่ำไปด้วยสารหล่อลื่น
3. น้ำมันมะกอก (Olive Oil) สามารถนำมาแก้ไขปัญหาบานพับเสียงดังได้เช่นกัน โดยหยดน้ำมันมะกอกเพียงไม่กี่หยดลงบนบานประตูที่มีปัญหา แนะนำว่าให้ใส่น้ำมันมะกอกลงในหลอดปิเปตต์ (Pipette) หรือกระป๋องน้ำมันเพื่อให้การทำงานง่ายและสะอาดยิ่งขึ้น
4. ปิโตรเลียมเจลลี่ (Petroleum Jelly) เนื่องจากคุณสมบัติของปิโตรเลียมเจลลี่จึงถูกนำมาใช้แก้ไขปัญหาบานพับเสียงดังได้ ให้ใช้ปิโตรเจลลี่ปริมาณไม่เยอะถูกับบานพับด้านนอกจนกระทั่งเนื้อปิโตรเลียมเจลลี่เกาะที่บานพับประตู
5. เนื้อเทียนไข Paraffin ปิโตรเลียมที่อยู่ในเนื้อเทียนไขสามารถทำหน้าที่เป็นสารหล่อลื่นที่ใช้แก้ไขปัญหาบานพับเสียงดังได้ ให้จุดเทียนไขเพื่อให้ตัวไขละลาย ถอดหมุดยึดบานพับออก แล้วทาสลักบานพับ (Hinge Pin) ด้วยไขที่ละลาย หลังจากนั้นให้ใส่สลักบานพับกลับที่เดิม
6. สเปรย์ซิลิโคน (Silicone Spray) เป็นตัวเลือกสำหรับแก้ไขปัญหาบานพับประตูเสียงดังได้อย่างดีเยี่ยม ปราศจากน้ำมันแร่ (Mineral Oil) และจาระบี (Grease) มีความปลอดภัยสามารถใช้ได้กับวัสดุหลายชนิด เช่น พลาสติก ยาง และโลหะให้ถอดสลักบานพับออก แล้วฉีดพ่นสเปรย์ลงบนบานพับ หลังจากนั้นให้ใช้ผ้าเช็ดของเหลวที่มาจากสเปรย์ออก และฉีดพ่นสลักบานพับก่อนใส่สลักบานพับคืนที่เดิม

การเลือกซื้อบานพับประตูให้เหมาะกับการใช้งาน 

วัสดุหรือชิ้นส่วนใด ๆ ก็ตามย่อมมีอายุการใช้งาน บานพับประตูก็เช่นเดียวกันย่อมมีระยะเวลาในการใช้งาน เมื่อถึงเวลาที่บานพับไม่สามารถใช้งานได้แล้ว ไม่ว่าจะหัก หรือเปิดประตูเข้าออกด้วยความแรงที่มากเกินไปส่งผลให้บานพับเสียแนะนำว่าให้เปลี่ยนบานพับชิ้นใหม่แทนของเดิม ด้วย 3 ปัจจัยที่ใช้พิจารณาเลือกซื้อบานพับประตูอันใหม่ ดังนี้

1. ปัจจัยด้านน้ำหนักและขนาดของประตู การเลือกซื้อบานพับอันใหม่ น้ำหนักของประตูหรือหน้าต่างต้องสัมพันธ์กัน กล่าวคือ การเลือกขนาดของบานพับต้องสัมพันธ์กับขนาดบานประตูหรือหน้าต่างเพื่อความสมดุลในการรองรับน้ำหนัก ประสิทธิภาพในการใช้งาน และความทนทานของบานพับประตู
2. ปัจจัยด้านวัสดุของบานพับ ควรเลือกบานพับที่มีความแข็งแรง และไม่เป็นสนิมหรือขึ้นสนิมยาก ไม่ผุและกร่อนง่าย แนะนำให้เลือกบานพับที่ผลิตจากสเตนเลส เพราะเป็นวัสดุที่ขึ้นชื่อเรื่องความทนทานและไม่เป็นสนิม
3. ปัจจัยด้านสีของบานพับ ควรเลือกสีของบานพับไปในทิศทางเดียวกับสีของประตูหรือหน้าต่าง เพราะช่วยส่งเสริมประตูหรือหน้าต่างให้มีความสวยงามมากขึ้น บานพับประตูมีหลายสี ควรเลือกให้เหมาะสมกับประตู/หน้าต่าง

สรุป:

จะเห็นว่าบานพับประตูที่แทบจะไม่ได้รับความสนใจเลยนั้น เป็นสิ่งจำเป็นอย่างยิ่งสำหรับการใช้ชีวิตประจำวัน ดังนั้น หากมีเสียงดังแหลมหรือเสียงอี๊ดอ๊าด หรือบานพับไม่สามารถทำงานได้ ให้รีบแก้ไขโดยด่วน มิเช่นนั้นแล้วจะสร้างความรำคาญให้กับชีวิตไม่มาก…ก็น้อย

ที่เฮียบฮกออนไลน์ เรามี “บานพับ” แบบต่าง ๆ จำหน่าย ดังนี้

1. บานพับหน้าต่าง ยี่ห้อใบโพธิ์ทอง (จำหน่ายเป็นกล่อง จำนวน 2 ชิ้น/กล่อง)
2. บานพับสแตนเลสแบบแผง ขนาด 4 นิ้ว (จำหน่ายเป็นแผง จำนวน 3 ชิ้น/แผง)
3. บานพับเหล็กใช้กับประตูห้องนอนและห้องน้ำ ขนาด 1 – 4 นิ้ว (จำหน่ายเป็นกล่อง)
4. บานพับเคลือบสีบรอนซ์ ยี่ห้อ KPS (กันสนิม) ขนาด 3 – 4 นิ้ว (จำหน่ายเป็นกล่อง)
5. บานพับสแตนเลส ยี่ห้อ LINK (กันสนิม) ขนาด 2 – 4 นิ้ว (จำหน่ายเป็นกล่อง)

   _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _

   หากมีข้อสงสัยเกี่ยวกับเครื่องมือช่าง อุปกรณ์ก่อสร้างทั่วไป รวมถึงเครื่องมือทางการเกษตร 

   สามารถสอบถามแอดมินร้านเฮียบฮกออนไลน์ได้เลยทันที

   เฮียบฮกออนไลน์ยินดีตอบคำถามและให้คำปรึกษาเรื่องเครื่องมือช่าง

   โทรศัพท์: 0956549462 และ 0626463545

   Facebook: Heabhok

   Line: @heabhok (พิมพ์@ด้วยน้า)